Horror jako gatunek literacki

  • by

Horror jest odmianą fantastyki, która ukazuje świat na wzór rzeczywistości i praw w niej występujących. Jednak świat ten budowany jest poprzez różne zjawiska nadprzyrodzone i zaprzeczające normom, które znamy.

Jako gatunek, horror powstał w literaturze europejskiej między drugą połową XVIII wieku a pierwszymi latami XIX wieku. Horror wywodzi się z powieści gotyckiej zwanej też romansem grozy, w którym mocno widoczny jest element strachu, tajemniczość i rodzaj upiorności w akcji. Autorzy umieszczali swoje historie w średniowiecznych gotyckich zamkach lub innych budowlach owianych grozą, a punktem przewodnim fabuły często były klątwy, śmierć, choroby czy szaleństwo. Bohaterami pierwszych powieści o cechach horroru były często pary o różniących się cechach, gdzie jeden bohater był niewinny i nieskazitelny, a drugi miał w sobie demoniczne cechy budzące strach.

Powieść gotycka

Na przełomie XVIII i XIX wieku pisarze chętnie sięgali po tematy związane z powieścią gotycką. Klątwy, choroby, pułapki oraz uwikłani w nie bohaterzy stali się tematami zbrodni i opowieści, których akcja miała miejsce w typowych budowlach średniowiecznych, nadających grozy i wywołujących w czytelnikach jeszcze większe emocje związane z tajemnicą miejsca.

Do kanonu gotyckiej literatury anglojęzycznej należy powieść Emily Jane Brontë „Wichrowe Wzgórza”, wydana w 1847 roku pod pseudonimem Ellis Bell. Pan Lockwood, który wynajmuje Drozdowe Gniazdo od tajemniczego Heathcliffa, dowiaduje się od gospodyni o historii rodziny i miłości Heathcliffa i Katarzyny.

Posiadłość w Yorkshire to miejsce o typowo gotyckim zabarwieniu i klimacie głęboko udzielającym się czytelnikowi. Cechą charakterystyczną powieści jest historia miłości, namiętności i mrocznej natury człowieka. Mściwość i brak empatii roztaczają krąg wśród bohaterów i kolejnych pokoleń, które płacą cenę za swoich przodków.

Zamczysko w Otranto

Powieść napisana w 1764 roku przez Horacego Walpole’a była książką, w której świat nadprzyrodzony, groza i romans przyjęły się wśród czytelników bardzo dobrze. Fantastyka i uczucie dreszczyku podczas czytania „Zamczyska Otranto” stały się wyznacznikiem do powstania nowego gatunku literackiego zwanym romansem grozy, powieścią gotycką. Przeniesienie akcji do gotyckiego zamku, śmierć niewinnej osoby oraz fabuła tocząca się w przerażających labiryntach i lochach zamku, wzbudzały w w tamtych czasach prawdziwe emocje grozy i niepokoju. Niesamowitość jako czynnik pobudzający strach, był w powieści elementem estetycznym, a czytelnicy chętnie sięgali po książkę pobudzając swoją percepcję i poznanie zjawisk nadprzyrodzonych.

Frankenstein

Pierwszą powieścią z gatunku horroru był „Frankenstein” napisany przez angielską pisarkę Mary Shelle w 1818 roku. Jako utwór wzbudzający grozę i podziw jednocześnie, przez okres wielu lat książka doczekała się wielu adaptacji filmowych oraz stała się inspiracją dla innych autorów, którzy przerabiali fabułę pisząc na nowo historię Frankensteina. Dylemat moralny ukazany przez Mary Shelle, w którym człowiek równa się z Bogiem – stwórcą i decyduje o losach stworzonej przez siebie istoty ukazuje, które wartości są cenne, jak łatwo człowiek odrzuca bezinteresowność i dobre uczucia, a strach i odraza wpływają na jednostkę i społeczeństwo. Frankenstein jako klasyka horroru wciąż przyciąga producentów, scenarzystów i pisarzy. Postać stworzona przez człowieka jako nieudolny wytwór, który cierpi, pojawia się często w wielu powieściach i adaptacjach filmowych czy teatralnych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *